1. Món ochazuke là gì?
Trong tiếng Nhật, ochazuke có nghĩa là cách làm món cơm chan ngập nước trà. Theo đó, ocha là trà xanh, zuke nghĩa là ngập nước. Đây là món ngon mỗi ngày phổ biến của người Nhật, thích hợp với những ngày lười biếng nấu nướng và chỉ muốn có ngay một món ăn hấp dẫn, không tốn quá nhiều công sức. Cơm chan trà xanh thường được phục vụ tron một cái bát lớn.
Về phần nguyên liệu kết hợp bên trên cơm, bạn có thể tùy chọn. Điều thú vị là, nếu bạn dùng nguyên liệu ăn kèm càng nhiều thì ochazuke càng ngon! Trong đó, người Nhật thường dùng chủ yếu nguyên liệu có vị mặn để ăn kèm – như cá hồi muối, wasabi, rau ngâm, hạt vừng nướng, mận mặn, sashimi,…
2. Lịch sử cách làm món cơm chan nước trà xanh ochazuke
Món ochazuke là một gợi ý tốt nhất để sử dụng cơm thừa như một thức ăn nhanh. Nói như vậy là vì cách làm ochazuke cực kì đơn giản. Món ăn này lần được tiên được dùng phổ biến trong thời Heian, khi nước thường được rót qua gạo. Nhưng, phải đến thời Edo, trà mới được dùng để thay thế làm nước dùng ăn kèm món cơm độc đáo này.
Ở Kyoto, ochazuke được gọi là bubuzuke. Từ năm 1970 trở đi, cơm chan nước trà xanh mới được kết hợp thêm nhiều nguyên liệu topping và gia vị đông khô, và dần trở nên phổ biến hơn.
3. Các loại trà xanh có thể dùng để chế biến món ochazuke
Các loại trà xanh như Sencha, Hojicha,…thường được sử dụng cho món ochazuke. Tuy nhiên, nhiều nhà hàng món ăn Nhật Bản thường dùng nước sốt/ bột nêm “daishi broth” để làm nước dùng cho món cơm này. Ở Việt Nam, bạn có thể tìm mua loại bột nêm này trong cửa hàng chế phẩm Nhật, hoặc thậm chí trên các website thương mại điện tử hiện nay cũng đã có.
4. Hướng dẫn những cách làm ochazuke chuẩn cơm chan trà xanh ngon Nhật Bản
4.1. Công thức làm món ochazuke với cá hồi muối chan nước dùng daishi
4.1.1. Nguyên liệu
Nguyên liệu topping ăn kèm món ochazuke:
- 1 miếng cá hồi muối mặn (hoặc bạn dùng miếng phi lê cá hồi với một nhúm muối ăn tùy theo khẩu vị để sẵn)
- 1 chén gạo (có loại gạo nếp ngắn của Nhật càng tốt)
- 1 thìa cà phê bánh quy gạo Nhật Bản (ichi kameda)
- 1 thìa cà phê rong biển cắt nhỏ
- 1/4 thìa cà phê hạt mè trắng rang (hoặc nướng chín cũng được)
- 2 nhánh rau mùi tây xắt nhỏ
- Ít wasabi để tăng hương vị (hoặc thay bằng mù tạt thường)
Về phần nước dùng, bạn có 2 tùy chọn: dùng nước súp daishi hoặc nước trà xanh. Phần nguyên liệu cho 2 loại nước lèo ăn với cơm như sau:
- Nguyên liệu làm nước dùng: 1 ly bột nêm dashi, 1 thìa cà phê rượu trắng mirin, 1 thìa cà phê nước tương, 1 thìa cà phê muối ăn.
- Nguyên liệu làm cơm trà xanh: 2 thìa cà phê lá trà xanh tươi, 1 cốc nước nóng, 1/2 thìa cà phê nước tương (không bắt buộc).
Trong lúc chế biến các nguyên liệu ăn kèm và nước dùng, bạn bắc nồi cơm sẵn nhé.
4.1.2. Cách làm ochazuke với cá hồi muối ăn với nước dùng daishi
- Cho miếng phi lê cá hồi muối vào lò, nướng khoảng 25 phút ở mức 180 độ C cho chín đều. Nếu dùng cá hồi tươi, bạn ướp ít muối 10 phút trước khi nướng nhé. Sau đó, lấy miếng cá hồi ra, lóc bỏ da và xương, chia phần thịt thành các miếng nhỏ, để qua một bên.
- Cho bánh quy gạo vào cối, nghiền thật nhỏ.
- Pha nước dùng daishi: Cho tất cả nguyên liệu đã chuẩn bị vào một nồi nhỏ, đun sôi và khuấy đều. Đến khi nguyên liệu hòa quyện thì tắt bếp. Đổ phần nước súp này vào bình trà nhỏ.
- Cho cơm nấu chín vào tô, xếp cá hồi đã cắt lên trên và rắc bánh quy gạo, rong biển, vừng rang.
- Đổ nước dùng daishi vào nửa tô cơm, cho ít wasabi vào và thưởng thức!
4.2.2. Cách làm cơm ochazuke chan nước trà xanh truyền thống
- Pha trà xanh cho cơm ochazuke: Cho lá trà vào và nước nấu sôi vào bình rà khác (cứ 3 gram lá trà thì dùng 100 ml nước sôi). Để bình trà sang một bên khoảng 1 – 2 phút để nước trà tiết ra hết.
- Bạn cũng múc cơm ra tô, thêm các nguyên liệu topping tương tự cách ở trên vào tô. Sau đó, đổ nước trà vào nửa tô cơm, thêm ít wasabi vào cùng với nước tương nếu thích, rồi thưởng thức.
4.2. Cách làm ochazuke thuần chay với mì soba
4.2.1. Nguyên liệu làm ochazuke
- 1 củ cà rốt tươi gọt vỏ
- 1 củ cải trắng nhỏ gọt vỏ
- 1 củ hành tây
- 85 gram mì soba
- 12 chiếc nấm hương
- 2 trái cà tím
- Ít rong biển khô xắt sợi nhỏ
- 4 cốc nước lọc
- 3 thìa cà phê lá trà xanh
- Ít dầu mè
- Muối và tiêu xay (điều chỉnh theo khẩu vị)
4.2.2. Hướng dẫn cách làm món ochazuke cho người ăn chay
4.2.2.1. Luộc mì soba và sơ chế các nguyên liệu rau củ
- Làm nóng lò nướng ở mức 180 độ C.
- Cắt bỏ đầu và đuôi cà tím, rửa sạch, thái thành các khoanh tròn nhỏ dày khoảng 1,5 cm. Sau đó, cắt đôi các khoanh cà tím, cho vào tô sạch. Thêm ít muối, tiêu xay và dầu mè theo khẩu vị, trộn đều.
- Rải cà tím lên khay, cho vào lò nướng trong 25 phút, đến khi có màu nâu đẹp mắt thì lấy ra.
- Ngâm nấm hương trong một bát nước sôi trong 20 – 30 phút. Kế đến, xả nước cho nấm nhiều lần, rồi cắt thành các miếng dọc, dài nhỏ vừa ăn.
- Nấu mì soba theo hướng dẫn của nhà sản xuất, rồi vớt ra để ráo nước, để sang một bên.
- Cà rốt, củ cải trắng rửa sơ cho sạch, rồi cắt thành những khoanh tròn, luộc sơ.
- Hành lá cũng cắt nhỏ cả phần gốc trắng và lá xanh.
4.2.2.2. Cách làm món ochazuke chay và thưởng thức
- Cho 4 cốc nước lọc vào nồi, đun sôi.
- Sau đó, đổ phần nước sôi với là trà xanh trong bình khoảng 3 – 4 phút.
- Chia mì, các loại rau củ vào tô theo khẩu phần ăn mỗi người, thêm rong biển và cà tím nướng, nấm lên trên.
- Đổ nước trà xanh ngập nửa tô mì, rắc ít dầu mè và thưởng thức.
Với hướng dẫn cách làm ochazuke đơn giản như trên, bạn có thể tự tay chế biến món ăn Nhật Bản này tại nhà mà không cần phải đến tận “xứ sở mặt trời mọc” xa xôi để thưởng thức. Theo truyền thống, món ochazuke được thưởng thức như một bữa ăn nhẹ ban đêm cửa người Nhật. Tuy nhiên, bạn cũng có thể dùng ochazuke như một bữa ăn sáng, cơm trưa hoặc bữa tối đều được. Ngoài ra, nên dùng kèm một ít kim chi cải chua để món ngon trở nên hài hòa và cân bằng hơn nhé.
Trúc Nguyễn dịch và tổng hợp